Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri

Türkiye’nin coğrafi bölgeleri

Türkiye’nin coğrafi bölgeleri, 6 Haziran – 21 Haziran 1941 tarihleri arasında Ankara’da toplanan Birinci Coğrafya Kongresi tarafından belirlenmiştir. Kongre ilk, orta ve lise müfredat programları ile ders kitapları, coğrafya terimleri ve coğrafî isimlerin yazılması, Türkiye Coğrafyası’nın ana hatları ve yerlerin adlandırılması üzerinde çalışmalar yapmak amacıyla toplanmıştı. Bu çalışmanın sonucunda Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrilmiş olması, dağların Anadolu’nun iç kesimlerini kıyılardan ayırması, iklim, ulaşım ve bitki örtüsü gibi kriterler dikkate alınarak Türkiye’nin coğrafi bölgeleri belirlenmiştir.

Coğrafi bölgeleri oluşturan etkenler

Coğrafi bölgeler ve coğrafi bölgelerin sınırları belirlenirken şu etkenler dikkate alınmıştır;
Doğal etkenler
Konum
Yeryüzü şekilleri
İklim
Bitki örtüsü
Beşeri etkenler
Nüfus
Yerleşme
Ekonomik etkenler
Tarım ve hayvancılık
Sanayi ve madencilik
Ticaret
Turizm
Bölgeler ve bölümler

Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler yönünden sınırları içinde benzerlik gösteren geniş alanlara bölge denir. Sınırları içinde benzerlikleri olan ancak bölgenin diğer yerlerinden farklı olan küçük alanlara ise bölüm denir. Birinci Coğrafya Kongresinde Türkiye coğrafi 7 bölgeye ve 21 bölüme ayrılmıştır.
Akdeniz Bölgesi:
Adana Bölümü, Antalya Bölümü
Doğu Anadolu Bölgesi:
Yukarı Fırat Bölümü, Erzurum – Kars Bölümü, Yukarı Murat – Van Bölümü, Hakkâri Bölümü
Ege Bölgesi:
Ege Bölümü, İç Batı Anadolu Bölümü
Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
Orta Fırat Bölümü, Dicle Bölümü
İç Anadolu Bölgesi:
Konya Bölümü, Yukarı Sakarya Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü, Yukarı Kızılırmak Bölümü
Marmara Bölgesi:
Yıldız Bölümü, Ergene Bölümü, Çatalca – Kocaeli Bölümü, Güney Marmara Bölümü
Karadeniz Bölgesi:
Batı Karadeniz Bölümü, Orta Karadeniz Bölümü, Doğu Karadeniz Bölümü
Bölgelerin isimlendirilmesi

Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden dördüne komşu olduğu denizin adı verilmiştir (Akdeniz Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi). Diğer üç bölge de Anadolu bütünü içindeki konumlarına göre adlandırılmışlardır (İç Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi). Türkiyenin yön isimlendirmesinde Doğu şark, Batı Garp, Güney Cenup, Kuzey Yıldız olarak adlandırılır.

Bölgelerde nüfus

Türkiye’deki coğrafi bölgeler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Bu farklarin oluşmasında fiziki faktörler (iklim özellikleri, yerşekilleri, toprak özellikleri) ve beşeri faktörler (sanayileşme, tarım, yeraltı kaynakları, turizm, ulaşım) önemli rol oynarlar. Nüfusun en yoğun olduğu bölge Marmara Bölgesi en seyrek olduğu bölge de Doğu Anadolu Bölgesidir. Marmara’nın kalabalık bir nüfusa sahip olmasında İstanbul önemli bir rol oynar.
Bölgelerin özelliklerinden bazıları

Türkiye’nin coğrafi bölgelerinin karakteristik özelliklerinden bazıları şöyle sıralanabilir:

Alanı en büyük bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
Alanı en küçük bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
En yüksek bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
En alçak bölge: Marmara Bölgesi
En uzun kıyılara sahip bölge: Ege Bölgesi
En fazla yağış alan bölge: Karadeniz Bölgesi
Yazın en sıcak bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Kışın en ılık bölge: Akdeniz Bölgesi
En soğuk bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
Orman varlığı en zengin bölge: Karadeniz Bölgesi
Orman varlığı en fakir bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Güneşlenme süresi en kısa bölge: Karadeniz Bölgesi
Güneşlenme süresi en uzun bölge: Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Heyelanın en çok görüldüğü bölge: Karadeniz Bölgesi
Volkanizmanın en etkin olduğu bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
Seracılığıın en fazla geliştiği bölge: Akdeniz Bölgesi
Nüfusu en kalabalık bölge: Marmara Bölgesi
Nüfusu en az olan bölge: Doğu Anadolu Bölgesi
İklim çeşitliliği en fazla olan bölge: Marmara Bölgesi
Enerji tüketimi en fazla olan bölge: Marmara bölgesi
Maden zenginlikleri en fazla olan bölge: Doğu Anadolu Bölgesi