blank

Marmara Bölgesi

Türkiye’nin kuzeybatısında yer alır. Türkiye’nin nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgesidir. Bölge ekonomik olarak, en gelişmiş bölge özelliğini taşır.

FABRIKALARI: Çimento, kumaş, deri, dokuma, iplik, konserve, şeker, içki, elektrikli ev aletleri, şişe-cam, rafineri, ilaç ve kibrit.

TARIM ÜRÜNLERI :Buğday, arpa, yulaf, pirinç, pancar, tütün, zeytin, üzüm, incir, sebze ve meyveler, ayçiçeği, ayrıca ipekböceği ve hayvancılıkta önemlidir.

NEHIRLERI :Meriç, ergene, Gönen, Susurluk

GÖLLERI : Sapanca, Iznik, Manyas, Ulubat, Çekmece ve Terkos

DAĞLARI : Istranca, samanlı, Kozdağ, Alemdağ, Uludağ

OVALARI : Sakarya ve Bursa ovaları.

LIMANLARI: Istanbul, Izmit, Bandırma

ŞEHIRLERI: Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Istabul, Kırklareli, Kocaeli (Izmit), Sakarya (Adapazarı), Tekirdağ

TURIZM: Istanbul, Edirne, Izmit, Bursa gibi şehirlerdeki tarihi eserler ve bölge doğal güzellikleriyle turizm bakımından önemlidir.

Marmara bölgesi Trakya topraklarıyla Anadolu topraklarının kuzeybatı kısmını ihtiva eder. Bölgenin doğusunda yüksek Anadolu Yaylası ve güneyinde de Kazdağı ve çevresi bulunur.
Ülkenin en küçük bölgesi olup, toplam yüzölçümün % 8’ine sahiptir.Marmara bölgesi Istranca (Yıldız) Dağları, Ergene, Güney Marmara ve Çatalca-Kocaeli olmak üzere dört alt bölümden meydana gelir.Bölgenin başlıca dağlarından Samanlı  (1600 m), Biga Dağları, Mudanya Tepeleri,Uludağ ve Kazdağı Anadolu toprakları üzerindedir.
Yıldız, Koru, Mayadağ ve Tekirdağ’ın bulunduğu Trakya topraklarının ortası çukur ve kenarları yüksektir.Bu kesimdeki Mayadağının yüksekliği yaklaşık 1030 m’ yi bulur. En önemli havza ve ovalar ise; Ergene Havzası, Adapazarı, Pamukova ve Inegöl ovalarıdır.

Bölgenin önemli dağları:
Uludağ (Bursa)……………………………….2543 m.
Domaniç dağı (Bursa)……………………..1845 m
Kaz Dağı (Biga)……………………………..1774 m
Mahya Dağı (Istranca)…………………….1031 m
Ganos Dağı (Tekirdağ)…………………….945 m
Kesetepe Dağı (Kapıdağı)………………..782 m
Işıklar Dağı (Edirne)…………………………924 m
Çene Dağı (Kocaeli)………………………..645 m
Aydos Dağı (Istanbul)………………………537 m

Bölgenin önemli akarsuları:
Meriç Nehri: Bulgaristan’ın Radop Dağlarından doğar. Ege Denizine dökülür. Türkiye topraklarındaki uzunluğu 1185 km’ dir.
Sakarya: Emirdağ eteklerinde doğan nehir, Bilecik’te bölge topraklarına girer. Adapazarı sınırları içinde aktıktan sonra Karadeniz’ e dökülür.
Susurluk: Simav yakınlarında doğar. Marmara Denizine dökülür. Susurluk, Balıkesir, Karacabey ovalarını sular. Uzunluğu 321 km’dir. Bunlardan başka bölgede ayrıca Nilüfer, Kirmasti, Biga ve Gönen Çayları da vardır.

Bölgenin başlıca gölleri:
Iznik Gölü……………………..Yüzölçümü: 298 Km2
Manyas Gölü……………………………….: 1166 Km2
Ulubat………………………………………..: 134 km2
Sapanca……………………………………..: 47 km2
Termos……………………………………….: 25 km2
Küçükçekmece…………………………….: 16 km2
Büyükçekmece…………………………….: 11 km2

Marmara Bölgesi, yer şekilleri ve sosyo-ekonomik özelliklerine göre dört bölüme ayrılmıştır. Bunlar, Yıldız Dağları Bölümü, Çatalca – Kocaeli Bölümü, Ergene Bölümü ve Güney Marmara Bölümüdür.

Yer şekilleri

Dağlar : Yer şekilleri bakımından sade görünümlü olan bölge, bölgeler arasında ortalama yüksekliği en az olandır. Samanlı, Yıldız, Koru, Ganos, ve Biga Dağları bölgedeki başlıca dağ sıralarıdır. En yüksek dağ kütlesi Uludağ’dır.

Ovalar : Ergene, Adapazarı, Yenişehir, Karacabey, Inegöl ve Balıkesir bölgenin önemli ovalarıdır.

Platolar : Bölgede aşınmış tepelikler, dalgalı araziler, geniş yer tutar. Çatalca, Kocaeli, Biga ve Gelibolu platoları yer alır.

Akarsular ve Göller

Akarsular : Ergene, Susurluk ve Sakarya bölgenin önemli akarsularıdır. Ayrıca Biga Yarımadası’nda (Çanakkale Boğazı çıkışında) denize dökülen Karamenderes ile Marmara Denizi’ne dökülen Kocabaş çayları bulunur.

Göller : Bölgenin Güney Marmara Bölümü’nde tektonik oluşumlu, büyük tatlı su gölleri bulunur. Bunlar Iznik Gölü, Ulubat Gölü, Manyas Gölü ve Sapanca Gölü’dür. Durusu (Terkos), Büyük Çekmece ve Küçük Çekmece gölleri ise kıyı set gölleridir. Ayrıca bölgede birçok baraj gölü de bulunmaktadır.

Iklim

Bölge, Akdeniz iklimi, Karadeniz iklimi ve karasal iklim arasında geçiş alanıdır. Ergene Bölümü dışında, bölgede bozulmuş Akdeniz iklimi görülür. Karadeniz  ikliminin ve enlemin etkisine bağlı olarak yaz kuraklığı Akdeniz Bölgesi’ne göre daha azdır. Kışın kar yağışı olağandır.  Ergene Bölümü’nde ise karasal iklim özellikleri görülür. Bölgenin kış mevsiminde en soğuk bölümü burasıdır.

UYARI : Marmara Bölgesi’nde çeşitli iklim tiplerinin görülmesi, bitki örtüsünün ve tarım ürünlerinin çeşitlenmesine yol açmıştır.

Doğal Bitki Örtüsü

Marmara kıyılarında 250-300 m yükseltiye kadar maki görülür. Karadeniz kıyıları ile Uludağ’da ormanlar yer alır. Yıldız Dağları Bölümü ise ormanların en geniş alan kapladığı yerdir. Orman bakımından 4. sırada yer alan bölgede iç kesimlere doğru gidildikçe antropojen bozkırlar görülür.

Nüfus ve Yerleşme

Marmara en kalabalık bölgedir ve nüfus yoğunluğu bakımından ilk sırada yer alır. Nüfuslanması, çok göç almasının bir sonucudur. Buna bağlı olarak kentleşme oranı en yüksek olan bölgedir. Çatalca Kocaeli Bölümü ile Bursa Yöresi yoğun nüfuslanmıştır. Yıldız Dağları Bölümü, Biga ve Gelibolu Yarımadası bölgenin en tenha yerleridir.

Iller: Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, Istanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ, Yalova

Ekonomik Özellikler

Tarım

Bölgenin fazla engebeli olmaması nedeniyle, yüzölçümüne göre ekli-dikili arazinin en geniş alan kapladığı bölgedir. Tarımsal ürün çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge olmasında yükselti azlığı ve çeşitli iklimlerin geçiş alanında bulunması etkili olmuştur. Modern tarım yöntemleri kullanıldığından, elde edilen verim yüksektir. Ancak tüketici nüfus fazlalığı nedeniyle  tarım ürünleri bölge gereksinimini karşılayamaz.

Tarım Ürünleri

Buğday : Trakya’da Ergene Bölümü’nde yoğun olarak yetiştirilir. Bölge, üretimde Iç Anadolu’dan sonar 2. sırada yer alır.

Ayçiçeği : Tohumlarından yağ elde etmek için yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 80 ini bu bölge karşılar. Ergene ve Güney Marmara Bölümleri’nde  ekimi yoğunlaşır.

Şekerpancarı : Trakya, Güney Marmara ve Adapazarı ovalarında ekim yapılır.

Tütün : Bölge, Türkiye üretiminde 3. sırayı alır. Bursa, Balıkesir, Adapazarı’nda ekimi yoğunlaşır.

Mısır : Bölge, üretimde Karadeniz’den sonra 2. sırayı alır. Adapazarı ve Bursa önemli ekim alanlarıdır.

Pirinç : Meriç ovalarında ekimi yoğunlaşır. Edirne bölge üretiminde ilk sırayı alır.

Şerbetçi otu : Bira sanayinde tad ve koku verici olarak kullanılır. Bilecik Yöresi’nde ekimi yapılır.

Zeytin : Güney Marmara Bölümü’nde Gemlik ve Mudanya Yöresi’nde üretimi yoğunlaşır. Bölge, üretimde Ege’den sonar 2. sırayı alır. Iri kalitede sofralık zeytin yetiştirilir.

Dut : Bölgede ipek böceği yetiştiriciliğine bağlı olarak dutçuluk önem taşır. Bursa, Balıkesir, Bilecik Yöresi’nde yoğun olarak yetiştirilir.

Meyve : Bursa Yöresi’nde yoğun olarak yetiştirilir. Şeftali, kiraz, çilek, kestane ve üzüm başlıcalarıdır.

Sebze : Bursa ve Adapazarı ovalarında yoğun olarak yetiştirilir. Domates, patates, sarımsak, soğan, patlıcan,  kabak, biber başlıcalarıdır.

Hayvancılık

Makineli tarım nedeniyle otlak alanları daraldığından besi hayvancılığı ve mandıracılık gelişmiştir. Büyük kentler çevresinde kümes hayvancılığı yaygındır. Bursa Yöresi’nde ipek böcekçiliği önem taşır ve merinos koyunu yetiştirilir. Boğazlar ve Marmara’da balıkçılık yapılır.

Ormancılık: Yıldız Dağları’nın kuzeye bakan yamaçlarında, Samanlı Dağları üzerinde ve Uludağ çevresinde verimli ormanlar bulunur. Özellikle Karadeniz kıyılarındaki meşe ormanlarından yakacak odun üretiminde yararlanılır. Yıldız Dağları Bölümü’ndeki  ormanlardan odun kömürü ve kereste üretimi yapılır. Güney Marmara Bölümü’ndeki ormanlar ise üretime en elverişli ormanlar arasındadır.

Madenler ve Enerji Kaynakları
Madenler: Maden ve enerji üretiminde Marmara Bölgesi’nin Türkiye ekonomisine katkısı azdır. En önemli yer altı zenginliği Susurluk, Bigadiç ve Mustafa Kemal Paşa Havzasında çıkarılan bor mineralleridir.
Enerji Kaynakları: Trakya (Saray, Harmanlı), Çan ve Bilecik’te  önemli bir enerji kaynağı olan linyit yatakları bulunmaktadır. Trakya Hamitabat ve Marmara Ereğlisi’nde doğal gaz çıkarılır.
Enerji Üretim Tesisleri: Enerji üretiminin en az, tüketiminin ise en çok olduğu bölgedir. Hamitabat’taki doğalgaz çevrim tirübünü ile Orhaneli’de linyitle çalışan termik santral başlıca üretim tesisleridir.

Endüstri: Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :
Şeker : Alpulu, Susurluk, Adapazarı
Konserve : Bursa, Çanakkale
Bitkisel Yağ : Trakya’da yoğunlaşır
Içki-Sigara : Tekirdağ, Istanbul
Ilaç : Istanbul
Dokuma : Bursa, Istanbul
Seramik : Istanbul, Çanakkale, Bilecik
Elektrikli Ev Eşyaları : Istanbul, Izmit
Kağıt : Izmit, Balıkesir başlıcalarıdır.
Cam : Kırklareli, Istanbul
Petrol Rafinerisi : Izmit (Ipraş)
Petro kimya : Izmit
Otomotiv : Bursa, Istanbul, Izmit, Adapazarı
Traktör Vagon : Adapazarı
Gemi Yapımı  : Istanbul, Gölcük

Ulaşım: Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan en kısa kara ve demiryolları bu bölgeden geçer. Yer şekillerinin sade olması ve yükseltinin azlığı ulaşımı kolaylaştırmıştır. Yıldız Dağları Bölümü ile Biga Yöresi’nde arazinin engebeli olması nedeniyle ulaşım gelişmemiştir. Istanbul, kara, hava, deniz ve demiryolu ulaşımının kesiştiği noktada yer alır. Bursa ve Edirne de önemli yolların geçtiği diğer merkezlerdir. Bandırma, Kocaeli (Izmit) ve Tekirdağ ise diğer önemli liman kentleridir.

Turizm

Marmara Bölgesi doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihi ve kültürel zenginliğiyle de turizmde önemli bir paya sahiptir. Türkiye turizm gelirinin % 50 sini bu bölge sağlamaktadır. Istanbul ve Bursa bölgenin iki önemli turizm merkezidir. Ayrıca Edirne, Iznik, Çanakkale ve Gelibolu tarihi turizmin geliştiği yerlerdir. Özellikle Bursa ve Gönen çevresinde kaplıca turizmi gelişmiştir. Güney Marmara Bölümü’ndeki Kuş Cenneti ve Uludağ milli parkları da bölge turizmine önemli katkıda bulunmaktadır.
Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri: Marmara Bölgesi endüstri ve ticaret sektörünün yoğunlaştığı Türkiye’nin en gelişmiş bölgesidir. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyetlerin listesi verilmiştir.

Ayçiçeği, Sebze, Zeytin, Buğday, Deniz Ürünleri, Ipek Böcekçiliği, Endüstri ürünleri, Turizm